Komisja
Europejska
Rada
Europejska
Rada
Unii Europejskiej
Parlament
Europejski
Europejski
Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji
Europejski
Trybunał Obrachunkowy
Komitet
Ekonomiczno-Społeczny
Komitet
Regionów
Europejski
Bank Inwestycyjny
Europejski
Fundusz Inwestycyjny
Europejski
Bank Centralny
Rzecznik
Praw Obywatelskich - Ombudsman
Eurosta
Komisja
Europejska (Commission Européenne, European Commission).
Jest
głównym organem wykonawczym Wspólnot, jest organem kolegialnym,
ponadnarodowym. Jej członkowie nie reprezentują interesów poszczególnych
państw, z których pochodzą, ale interesy wspólnotowe. Komisja
nazywana jest także strażnikiem traktatów.
Uprawnienia
i obowiązki Komisji Europejskiej wynikają z Artykułu 155 Traktatu o
WE. Komisja ma wyłączne prawo inicjatywy legislacyjnej, ma prawo
wydawania aktów prawnych, będących przepisami wykonawczymi do
rozporządzeń Rady UE, sprawuje nadzór nad wykonywaniem postanowień
traktatów i decyzji podjętych przez organy Wspólnot (tzw. funkcja
strażnika traktatów). Komisja Europejska zarządza Wspólnotami
Europejskimi i administruje środkami finansowymi.
Komisja Europejska podejmuje decyzje na zasadzie zwykłej większości
głosów, przy kworum ustalonym na poziomie 11 komisarzy obecnych
podczas głosowania. Komisja składa się z dwudziestu komisarzy.
Przewodniczący Komisji Europejskiej musi zostać wybrany, na zasadzie
konsensu, przez państwa członkowskie UE. Kandydaci na komisarzy, po
wcześniejszych konsultacjach między rządami, są zgłaszani przez
państwa członkowskie. Kadencja Komisji Europejskiej trwa pięć lat.
Zgodnie z postanowieniami Traktatu Nicejskiego Polska będzie miała
prawo do desygnowania jednego komisarza.
Siedzibą Komisji Europejskiej jest Bruksela. Za organizację pracy całej
Komisji odpowiada Sekretariat Generalny. Każdy komisarz nadzoruje
pracę jednej lub kilku Dyrekcji Generalnych.
europa.eu.int/comm/index_en.htm
do
góry
Rada Europejska
(Conseil
européenne, European Council)
Powstała w sposób samoistny, bez
stosownych zapisów umownych, dopiero Jednolity Akt Europejski z 1986
r. określił podstawy prawne jej funkcjonowania, nie czyniąc z niej
jednak organu Wspólnot Europejskich, ani też nie definiując
jednoznacznie jej zadań. Wiodąca rola Rady Europejskiej została
przypieczętowana przez Traktat z Maastricht. Rada Europejska
przekształciła się w instytucję z konferencji szefów rządów i
państw członkowskich WE odbywających się od lat 60-tych. W czasie
obrad szczytu w Paryżu, prezydent Francji, Valery Giscard d'Estaing,
zaproponował regularną 78 organizację spotkań. Propozycja została
przyjęta, dzień 10 grudnia 1974 r. jest uważany za datę narodzin
Rady Europejskiej. Od 1986 r. regularne spotkania Rady Europejskiej
odbywają się dwa razy w roku, pod koniec każdego półrocza.
Ponadto Rada Europejska jest przeważnie zwoływana dodatkowo, na
jedno lub dwa posiedzenia w ciągu roku, tak zwane "szczyty
nieformalne". Spotkania Rady Europejskiej są organizowane przez
państwo sprawujący Prezydencję w UE, którego głowa państwa lub
szef rządu przewodniczy Radzie. Jest odpowiedzialny za opracowanie
dokumentu końcowego, zawierającego najważniejsze ustalenia z
posiedzenia Rady (Wnioski Prezydencji). Dokument ten jest następnie
przedstawiany do wiadomości Parlamentowi Europejskiemu. Dotychczas
spotkania Rady Europejskiej odbywały się w miastach zaproponowanych
przez Prezydencję UE, na terenie kraju Prezydencji. W aneksie do
Traktatu Nicejskiego, znajduje się deklaracja stanowiąca, iż od
2002 r. połowa dorocznych spotkań Rady Europejskiej (a co najmniej
jedno w ciągu roku) będzie organizowana w Brukseli; kiedy zaś skład
Unii zwiększy się do osiemnastu członków, wszystkie spotkania Rady
Europejskiej mają odbywać się w Brukseli. Zadania Rady Europejskiej
zostały określone w Artykule D Traktatu z Maastricht stwierdzającym,
że "Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej
rozwoju i określa ogólne wytyczne jej polityki". Potwierdzono
tym samym wiodącą rolę Rady Europejskiej w zapewnianiu postępów
integracji europejskiej. Organy Wspólnot Europejskich są w stosunku
do Rady Europejskiej organami wykonawczymi. Tematyka obrad Rady
Europejskiej nie jest ograniczona żadnymi ustaleniami. Decyzje są
przez Radę Europejską podejmowane nie w drodze głosowania, ale na
zasadzie kompromisu i konsensu. Teksty wniosków prezydencji, tzw.
konkluzje prezydencji, dokumentów przyjmowanych w czasie posiedzenia
szczytu Rady dostępne są na stronie Rady.
ue.eu.int/en/Info/eurocouncil/index.htm
do
góry
Rada Unii Europejskiej
(Conseil
de l'Union Européenne, Council of the European Union)
Jest głównym
organem decyzyjnym Wspólnot Europejskich. Jest organem międzyrządowym,
którego zadaniem jest realizacja wynikających z traktatów celów
Wspólnot, a zarazem reprezentowanie i ochrona interesów państw członkowskich.
W skład Rady UE wchodzą przedstawiciele państw członkowskich (po
jednym z każdego) na szczeblu ministerialnym. W zależności od
omawianych spraw, Rada UE obraduje np. w składzie ministrów ds.
gospodarki i finansów (tzw. ECOFIN). Rady spotykają się zgodnie z
harmonogramem ustalonym przez Prezydencję Unii Europejskiej. Siedzibą
Rady UE jest Bruksela, gdzie odbywają się spotkania (z wyjątkiem
kwietnia, czerwca i października, kiedy Rada obraduje w Luksemburgu).
Decyzje Rady UE zapadają - w zależności od ich przedmiotu - w
trzech trybach: jednomyślnie, większością kwalifikowaną, lub zwykłą
większością głosów państw członkowskich. Większość
postanowień jest podejmowana w trybie głosowania kwalifikowanego.
Przyjęty system "ważenia" głosów poszczególnych państw
ma zapewnić równowagę między dużymi i małymi państwami członkowskimi.
Uwzględnienia ich potencjał ekonomiczny i liczbę ludności. Ogólna
liczba 87 głosów jest obecnie podzielona między poszczególne państwa
w sposób następujący: Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy -
po 10, Hiszpania - 8, Belgia, Grecja, Holandia, Portugalia - po 5,
Austria i Szwecja - po 4, Dania, Finlandia, Irlandia, po 3, Luksemburg
- 2 głosy. Jeśli głosowanie odbywa się na wniosek Komisji, dla
jego przyjęcia wymagane są co najmniej 62 głosy opowiadające się
za wnioskiem, a w innych przypadkach - co najmniej 62 głosów
oddanych przez co najmniej 10 państw. Mniejszość blokująca wniosek
wynosi obecnie 26 głosów.
Traktat Nicejski wprowadza nowy podział głosów w Radzie UE,
przydzielając zarazem odpowiednią liczbę głosów dwunastu przyszłym
nowym członkom - krajom negocjującym obecne warunki przystąpienia
do UE. Ogólna liczba głosów w przyszłej Radzie UE została
ustalona na 345, w tym cztery największe państwa - Niemcy, Wielka
Brytania, Francja i Włochy - dysponować będą 29 głosami każde,
Hiszpania - 27, Holandia - 13, Grecja, Belgia i Portugalia - po 12,
Szwecja i Austria - po 10, Dania, Finlandia i Irlandia - po 7 oraz
Luksemburg - 4 głosami. Analogicznie, dla nowych członków
zarezerwowano: w przypadku Polski - 27 głosów, Rumunii - 14, Czech i
Węgier - po 12, Bułgarii - 10, Słowacji i Litwy - po 7, Łotwy, Słowenii,
Estonii i Cypru - po 4 oraz Malty - 3 głosy. Do podjęcia decyzji
kwalifikowaną większością potrzeba będzie co najmniej 258 głosów
oddanych przez większość państw (jeśli głosowanie będzie się
odbywać na wniosek Komisji Europejskiej) lub dwie trzecie państw (w
innych przypadkach). Postanowiono także, że za decyzją podejmowaną
kwalifikowaną większością muszą głosować państwa, których
ludność odpowiada co najmniej 62 proc. całkowitej ludności UE.
W sprawach najważniejszych dla Unii Europejskiej i państw członkowskich
nadal obowiązuje zasada podejmowania decyzji jednomyślnie: m.in. w
kwestii rozszerzenia Unii i przyjęcia do niej nowych państw, zmiany
treści traktatów lub wprowadzenia w życie nowej wspólnej polityki.
Głosowanie zwykłą większością głosów, kiedy to każde państwo
członkowskie dysponuje jednym głosem, obowiązuje natomiast w
sprawach o mniejszym znaczeniu, np. proceduralnych.
ue.eu.int/en/summ.htm
do
góry
Parlament Europejski
(Parlement
européen, Europaen Parliament)
Wywodzi się ze Zgromadzenia
Parlamentarnego Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Po utworzeniu
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii
Atomowej, na mocy Traktatu o fuzji, powstało Europejskie Zgromadzenie
Parlamentarne, którego nazwę zmieniono w 1962 r. na Parlament
Europejski. Do 1979 r. deputowani do Parlamentu Europejskiego byli
delegowani przez parlamenty narodowe państw członkowskich, począwszy
od 1979 r. wybierani są w wyborach powszechnych i bezpośrednich.
Ostatnie wybory do Parlamentu Europejskiego odbyły się w dniach
10-13 czerwca 1999 r. Kadencja Parlamentu trwa pięć lat. Kolejne
wybory odbędą się w czerwcu 2004 r.
W Parlamencie Europejskim zasiada 626 deputowanych. Liczba miejsc w
Parlamencie przypadająca na poszczególne państwa członkowskie
ustalana jest proporcjonalnie do liczby ludności. Traktat Nicejski
ustalił przyszłą liczbę mandatów na 732. Najwięcej posłów 99 będą
miały Niemcy; Wielka Brytania, Francja i Włochy po 72, Hiszpania -
50, Holandia - 25, Belgia, Grecja i Portugalia - po 22, Szwecja - 18,
Austria - 17, Dania i Finlandia - po 13, Irlandia - 12 oraz Luksemburg
- 6. Przyszłym krajom członkowskim przyznano następującą liczbę
miejsc w Parlamencie: Polsce - 50, Rumunii - 33, Czechom i Węgrom -
po 20, Bułgarii - 17, Słowacji - 13, Litwie - 12, Łotwie - 8, Słowenii
- 7, Estonii i Cyprowi - po 6 oraz Malcie - 5.
Zakres uprawnień Parlamentu Europejskiego:
-
uprawnienia w procesie legislacyjnym (procedury: konsultacji,
współpracy i współdecydowania),
-
uprawnienia związane z uchwaleniem budżetu,
-
uprawnienia kontrolne.
Parlament Europejski może zgłosić wobec Komisji Europejskiej wotum
nieufności, może zadawać pytania, zatwierdza skład nowej Komisji,
wyraża zgodę (avis conforme w sprawie ratyfikacji traktatów
akcesyjnych i umów stowarzyszeniowych), wybiera europejskiego
rzecznika praw obywatelskich. Parlament Europejski nie ma prawa do
inicjatywy legislacyjnej, natomiast współpracuje z Radą UE i Komisją
Europejską przy ustanawianiu prawa wspólnotowego.
Siedzibą Parlamentu Europejskiego jest Strasburg, jednak niektóre
jego sesje odbywają się w Brukseli. Sekretariat Parlamentu mieści
się w Luksemburgu. Sesje plenarne Parlamentu organizowane są raz w
miesiącu (z wyjątkiem sierpnia) i trwają zazwyczaj tydzień. Posłowie
do PE są zorganizowani nie w grupy narodowościowe, ale - zgodnie ze
swymi orientacjami politycznymi - w grupy (frakcje) polityczne.
Decyzje Parlamentu zapadają na zasadzie absolutnej większości
oddanych głosów, o ile nie zostało to inaczej przewidziane w
traktacie.
www.europarl.eu.int/home/default_en.htm
do
góry
Europejski Trybunał
Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji
(Court de Justice
et le Tribunal de Premiere Instance, Court of Justice and Court of
First Instance)
Trybunał Sprawiedliwości został utworzony w 1952 r.
na mocy Traktatu Paryskiego, jako organ Europejskiej Wspólnoty Węgla
i Stali. Później, od 1957 r., zaczął funkcjonować jako instytucja
trzech Wspólnot Europejskich. Jego kompetencje określone są w
traktatach założycielskich WE (w art. 164-188 Traktatu o
ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej), a polegają na kontroli
stosowania prawa wspólnotowego, interpretowaniu prawa wspólnotowego
i wpływie na rozwój unijnej legislacji.
Od 1995 r. Trybunał Sprawiedliwości składa się z piętnastu sędziów
i ośmiu (dziewięciu) adwokatów generalnych, zwanych także
rzecznikami generalnymi. Sędziowie i adwokaci generalni są wybierani
na mocy uzgodnień pomiędzy rządami państw członkowskich, a ich
kadencja trwa sześć lat. Sędziowie, spośród własnego grona
wybierają na okres trzech lat przewodniczącego Trybunału. Trybunał
orzeka zwykle w rozpatrywanych przez siebie sprawach w składzie
trzech lub pięciu sędziów (zawsze musi być liczba nieparzysta),
zwykłą większością głosów. W przypadku skarg państw członkowskich
lub instytucji wspólnotowych Trybunał Sprawiedliwości rozpatruje
skargę w pełnym składzie. Adwokaci generalni odgrywają wobec sędziów
rolę wspomagającą. Cieszą się oni tym samym statusem, co sędziowie.
Rozprawa przed Trybunałem toczy się w języku powoda (jeden z języków
urzędowych Wspólnot), obrady Trybunału nie są jawne, zaś językiem
roboczym Trybunału jest język francuski. Trybunał Sprawiedliwości
i Sąd Pierwszej Instancji mają swoją siedzibę w Luksemburgu.
Trybunał Sprawiedliwości ma kompetencje jako: sąd konstytucyjny -
rozpatruje naruszenia postanowienia traktatów, określa prawa i obowiązki
instytucji, relacje między UE a państwami członkowskimi; jako sąd
administracyjny - zajmuje się skargami osób fizycznych i prawnych w
związku z naruszeniami wspólnotowych aktów prawnych; jako sąd
cywilny - orzekając w sprawach o naprawienie szkód spowodowanych
przez instytucje lub urzędników Wspólnoty: jako sąd rozjemczy - w
sporach między państwami członkowskimi oraz jako instancja
opiniodawcza. Obecnie przed Trybunałem możliwe są następujące
postępowania i skargi: postępowanie w sprawie legalności aktów
prawnych (najczęściej wszczynane przez Komisje przeciwko państwu członkowskiemu
z powodu naruszenia Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej
lub umów zawartych przez WE z państwami trzecimi), skargi o unieważnienie,
skargi o zaniechanie (przeciwko Radzie, Komisji lub Parlamentowi o
zaniechanie wydania decyzji) oraz orzeczenie wstępne (wykładnia
prawa i decyzja o obowiązywaniu prawa wspólnotowego w związku z
toczącym się przed sądem krajowym postępowaniem), skarga na nie
wywiązywanie się z zobowiązań, spory między urzędnikami a WE,
postępowanie arbitrażowe, postępowanie w sprawie kontroli rozporządzeń,
postępowanie o zawieszenie egzekucji oraz postępowanie odwoławcze
przeciwko orzeczeniom Sądu Pierwszej Instancji.
W celu zmniejszenia liczby spraw wpływających do Trybunału
Sprawiedliwości i umożliwienia mu bardziej efektywnego
funkcjonowania, na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego z 1987 r. powołano
Sąd Pierwszej Instancji przy Trybunale Sprawiedliwości, który
rozstrzyga kwestie o mniejszym znaczeniu dla funkcjonowania Wspólnot
Europejskich: spory osób fizycznych i prawnych z instytucjami WE, Wspólnot
z pracownikami oraz przedsiębiorstw z Komisją Europejską. Sąd
Pierwszej Instancji zaczął funkcjonować w drugiej połowie 1989 r.
Składa się on, podobnie jak Trybunał Sprawiedliwości, z 15 sędziów
powoływanych przez rządy państw członkowskich na okres sześciu
lat. Według Traktatu Nicejskiego, w skład Trybunału Sprawiedliwości
i Sądu Pierwszej Instancji będzie wchodził co najmniej jeden sędzia
z każdego państwa członkowskiego, zaś łączna liczba sędziów będzie
określona w Statucie Trybunału Sprawiedliwości. Apelacje wobec
orzeczeń Sądu Pierwszej Instancji można wnosić do Trybunału
Sprawiedliwości, natomiast orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości są
ostateczne.
curia.eu.int/en/index.htm
do
góry
Europejski Trybunał
Obrachunkowy (Cour des comptes, Court of Auditors)
Jest
organem statutowym Wspólnot Europejskich. Inicjatywę powołania
nowej niezależnej instytucji odpowiedzialnej za kontrolę finansową
zgłoszono w czasie obrad szczytu w Kopenhadze w 1973 r. Trybunał
Obrachunkowy został powołany 22 lipca 1975 r. na podstawie art. 4,
188a-188c i 206 Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej a działalność
rozpoczął w październiku 1977 r. Powierzono mu zadanie pełnienia
kontroli finansowej we Wspólnotach: badanie zgodności z prawem i
prawidłowości wszystkich wydatków i dochodów oraz ocenę
racjonalności i prawidłowości zarządzania budżetem. Traktat z
Maastricht z 1992 r. wzmocnił znacznie pozycję Trybunału
Obrachunkowego, nadając mu status głównego organu WE. Siedzibą
Trybunału Obrachunkowego jest Luksemburg.
Trybunał Obrachunkowy, po zamknięciu każdego roku obrachunkowego,
składa sprawozdanie z wykonania budżetu, na podstawie którego
Parlament Europejski udziela absolutorium Komisji Europejskiej. Swoje
raporty i opinie Trybunał przyjmuje większością głosów. W skład
Trybunału Obrachunkowego wchodzi piętnastu rewidentów, mianowanych
na sześć lat przez Radę Unii Europejskiej, w drodze jednomyślnego
głosowania, po zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego. Członkowie
Trybunału wybierają ze swego grona Przewodniczącego na okres trzech
lat. Trybunał może dokonywać kontroli również w czasie trwania
roku obrachunkowego. Dokonuje on oprócz oceny formalnej również
oceny skuteczności wykorzystywanych środków finansowych. Wszystkie
organy i instytucje państw członkowskich mają obowiązek udzielenia
Trybunałowi Obrachunkowemu wszelkie niezbędnej pomocy w prowadzeniu
kontroli. Rewidenci są również uprawnieni do kontroli przepływu środków
finansowych wspólnoty u wszystkich beneficjentów.
Na podstawie postanowień Traktatu Nicejskiego, w przyszłości każde
państwo członkowskie będzie desygnować do Trybunału
Obrachunkowego po jednym przedstawicielu, a zatwierdzanie zgłoszonych
kandydatur przez Radę UE będzie się odbywać na drodze głosowania
większościowego po konsultacji z Parlamentem Europejskim.
www.eca.eu.int
do
góry
Komitet Ekonomiczno-Społeczny
(Comité économique et social, European Economic and Social
Committee)
Powstał w 1958 r., na mocy art. 4 ust. 2 i art. 193-198
Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej, jako wspólna
instytucja EWG i EURATOMU. Jest organem doradczym, zadaniem którego
jest wyrażanie opinii na temat polityki gospodarczej i społecznej w
ramach Wspólnot Europejskich oraz w sprawach mogących mieć wpływ
na sytuację gospodarczą i społecznej we Wspólnotach. Członkami
Komitetu są reprezentanci świata gospodarczego, związkowego,
przedstawiciele konsumentów, reprezentanci różnych zawodów i grup
społecznych, których opinie mogą pomóc pozostałym organom.
Komitet składa się z 222 członków pochodzących z poszczególnych
krajów UE, w tym z Niemiec, Francji, Włoch i Wielkiej Brytanii - po
24 osoby, Hiszpanii - 21, Austrii, Belgii, Grecji, Holandii,
Portugalii i Szwecji - po 12, Danii, Finlandii i Irlandii - po 9 oraz
z Luksemburga 6 osób. Członków Komitetu nominuje jednomyślnie Rada
UE, na podstawie wniosków przedstawionych przez poszczególne rządy
państw członkowskich, na których musi się znaleźć dwukrotnie więcej
nazwisk niż liczba miejsc przypadających w Komitecie danemu krajowi.
Kadencja Komitetu trwa cztery lata. Komitet wybiera ze swego składu
36 osobowe Prezydium, jego kadencja trwa dwa lata, każda z grup jest
reprezentowana przez 12 osób oraz przewodniczącego i dwóch
wiceprzewodniczących. Zgodnie z postanowieniami Traktatu Nicejskiego
w skład Komitetu Ekonomiczno-Społecznego wejdzie po rozszerzeniu nie
więcej niż 350 członków. Podział miejsc w Komitecie Społeczno-Ekonomicznym
przyjęty w Traktacie Nicejskim uwzględnia państwa negocjujące członkostwo
i przedstawia się następująco: Niemcy, Francja, Włochy, Wielka
Brytania - po 24, Hiszpania, Polska - po 21, Rumunia - 15, Austria,
Czechy, Holandia, Grecja, Portugalia, , Szwecja, Węgry, Bułgaria -
po 12, Dania, Finlandia, Irlandia, Słowacja, Litwa - po 9, Łotwa, Słowenia
i Estonia - po 7, Cypr, Luksemburg - 6 oraz Malta - 5. Nominacja
proponowanych przez państwa członkowskie kandydatów na członków
Komitetu będzie się odbywać w przyszłości na podstawie decyzji
Rady UE podejmowanej kwalifikowaną większością głosów.
Komitet Ekonomiczno-Społeczny dzieli się na trzy podstawowe grupy
reprezentujące interesy pracodawców, pracobiorców i inne środowiska
gospodarczo-społeczne (w tym konsumentów). Ponadto w ramach Komitetu
funkcjonują też grupy branżowe: ekonomiczna, finansowa i walutowa;
stosunków zagranicznych; spraw socjalnych, kultury i edukacji;
ochrony środowiska; zdrowia i konsumentów; 81 rolnictwa i rybołówstwa;
rozwoju regionalnego i planowania przestrzennego; przemysłu, handlu,
rzemiosła i usług; transportu, energii i badań jądrowych.
Komitet Ekonomiczno-Społeczny przygotowuje i udostępnia pozostałym
organom WE opinie na temat określonych kwestii o wymiarze
ekonomicznym i społecznym. Opinie te mogą być sporządzane na
wniosek Rady i Komisji, jeśli są bezwzględnie wymagane (kolejne
traktaty rozszerzały listę polityk, w których opinia Komitetu jest
obligatoryjna) lub też mogą być rezultatem inicjatywy własnej
Komitetu (uprawnienie to wynika z postanowień Traktatu o Unii
Europejskiej). W Traktacie Amsterdamskim wprowadzono przepis, na mocy
również Parlament Europejski zasięgał będzie opinii Komitetu Społeczno-Ekonomicznego.
Nie są one formalnie wiążące ani dla Komisji Europejskiej, ani dla
Rady, chociaż są zwykle brane pod uwagę przy podejmowaniu
stosownych decyzji przez te instytucje. Komitet Społeczno-Ekonomiczny
zbiera się na posiedzeniach plenarnych dziesięć razy w roku. Opinie
są przyjmowane na zgromadzeniu plenarnym Komitetu zwykłą większością
głosów, opinie Komitetu publikowane są w Dzienniku Urzędowym Wspólnot
Europejskich. Siedzibą Komitetu Ekonomiczno-Społecznego jest
Bruksela.
www.esc.eu.int
do
góry
Komitet Regionów
(Comité
des Régions, Committee of the Regions)
Powołany do życia na mocy
Traktatu o Unii Europejskiej (art. 4 ust. 2) oraz Traktatu o
ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej (art. 198a-198c), działalność
rozpoczął w marcu 1994 r. Powołanie Komitetu Regionów miało
zagwarantować możliwości reprezentowania interesów regionalnych i
lokalnych organizacji samorządowych oraz ich włączenie w proces
integracji europejskiej. Komitet Regionów jest instytucją doradczą,
a jednocześnie pełni funkcję przedstawicielską wobec
reprezentowanych przez siebie instytucji i organizacji. Postulat
regionów o stworzeniu niezależnego gremium o szerokich kompetencjach
i prawie do wnoszenia skarg nie został w Maastricht spełniony. Jego
liczebność i skład: 222 politycznych reprezentantów regionalnych i
lokalnych organizacji samorządowych. Członkowie Komitetu (i ich zastępcy)
są mianowani jednomyślnie przez Radę UE, na podstawie wniosków składanych
przez poszczególne państwa członkowskie na okres czterech lat.
Wybierają oni spośród siebie, na dwa lata, przewodniczącego oraz
prezydium.
W Traktacie Nicejskim określono górny limit liczby jego członków
na 350 osób oraz zarezerwowano miejsca w Komitecie dla
przedstawicieli pochodzących z nowych państw członkowskich według
takiego samego klucza, jak w przypadku Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.
Rada UE będzie w przyszłości zatwierdzać listę członków
Komitetu i ich zastępców, sporządzoną na podstawie propozycji państw
członkowskich, kwalifikowaną większością głosów.
Komitet Regionów musi być na mocy traktatów konsultowany przez inne
organy WE w pewnych dziedzinach, jak np. w sprawach związanych z
funkcjonowaniem funduszy regionalnych i Funduszu Spójności oraz w
odniesieniu do działań w zakresie edukacji, kultury, ochrony zdrowia
i budowy sieci transeuropejskich. Komitet może też przygotowywać i
przedstawiać z własnej inicjatywy opinie na różne tematy. W ramach
Komitetu pracuje osiem stałych komisji i cztery podkomisje. Komitet
Regionów korzysta - ze względów oszczędnościowych - ze struktury
administracyjnej Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. Wydawane przez
Komitet Regionów opinie nie są wiążące, jednak, mimo braku
realnego wpływu na podejmowane decyzje, okazał się instytucją
sprawnie funkcjonująca i ważną w kształtowaniu polityki
regionalnej. Komitet Regionów współpracuje z Komisją szczególnie
w kwestiach zawierania "terytorialnych paktów
zatrudnienia". Na mocy postanowień Traktatu Amsterdamskiego również
Parlament Europejski musi zasięgać opinii Komitetu.
www.cor.eu.int/home.htm
do
góry
Europejski Bank
Inwestycyjny
Powstał 1 stycznia 1958 r., jego siedzibą jest
Luksemburg. Członkami EBI są wszystkie państwa członkowskie, zarządzany
jest przez Radę Gubernatorów w skład, której wchodzi 15 ministrów
finansów ustalających zasady polityki kredytowej, Radę
Administracyjną, odpowiedzialną za przestrzeganie zasad
traktatowych, decydującą o udzielaniu kredytów i gwarancji na pożyczki
oraz przez Radę Dyrektorów. Jest bankiem udzielającym pożyczek lub
gwarancji w celu sfinansowania projektów inwestycyjnych przyczyniających
się do harmonijnego rozwoju UE - poziom współfinansowania nie
przekracza z reguły 50 proc. wartości inwestycji. Nie kieruje się w
działalności własnymi korzyściami finansowymi. Kredyty udzielane są
podmiotom prywatnym i publicznym na sfinansowanie inwestycji w
zakresie infrastruktury, energetyki, przemysłu, usług i rolnictwa.
Kapitał EBI wnoszony jest przez państwa członkowski i wynosi 100
mld. Euro.
Środki EBI wykorzystywane są również po za UE, np. korzystają z
nich państwa stowarzyszone i kraje strony konwencji z Lomé.
www.eib.eu.int
do
góry
Europejski Fundusz
Inwestycyjny
Instytucja finansowa powołana do życia w
1994 roku w celu wspierania tworzenia, wzrostu i rozwoju drobnej i średniej
przedsiębiorczości. Kapitał początkowy funduszu wynosił 2 mld
ecu, w tym 40 proc. pochodziło z Europejskiego Banku Inwestycyjnego,
30 proc. - z Komisji Europejskiej i 30 proc. z instytucji finansowych
państw członkowskich Unii Europejskiej. Potencjalne inwestycje tego
funduszu mają osiągnąć do roku 2003 około 3 miliardy euro.
Instrumenty gwarancyjne Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego ułatwiają
dostęp do finansowania deficytu w działalności małych i średnich
przedsiębiorstw, stymulowania wzrostu ekonomicznego i tworzenia
nowych miejsc pracy w państwach UE i państwach kandydujących.
www.eif.eu.int
do
góry
Europejski Bank
Centralny (Banque Centrale Européenne, European Central
Bank)
Został utworzony na podstawie art. 4a, 105-19d Traktatu o Unii
Europejskiej oraz protokołu dotyczącego statutu Europejskiego
Systemu Banków Centralnych i EBC stanowiącego cześć tego traktatu.
Członkami Europejskiego Banku Centralnego są narodowe banki
centralne państw uczestniczących w Unii Gospodarczej i Walutowej.
Narodowe banki centralne wraz z EBC tworzą Europejski System Banków
Centralnych. Najwyższym gremium decyzyjnym EBC jest Rada EBC, składająca
się z zarządu i prezesów narodowych banków centralnych. Każdy członek
rady dysponuje jednym głosem, decyzje podejmuje się zwykłą większością
głosów (w przypadku równej ilości głosów decydujący jest głos
prezesa); wyjątek stanowi głosowanie w sprawie rezerw walutowych,
kapitału i wykorzystania zysków EBC. W tych sprawach decyzję
podejmują wyłącznie prezesi narodowych banków centralnych, głosy
waży się stosownie do udziału narodowych banków centralnych w
kapitale założycielskim EBC. Udział w kapitale określa się z
kolei na podstawie liczby ludności i wysokości PKB danego państwa.
Bankiem kieruje prezes, wiceprezes i maksymalnie 4 członków, członkowie
zarządu powoływani są na osiem lat. EBC podejmuje decyzje dotyczące
polityki pieniężnej, dążąc do zapewnienia stabilności cen,
wspiera politykę gospodarczą, o ile nie wpływa to negatywnie na
poziom stabilizacji cen. Zgodnie Traktatem z Maastricht EBC i narodowe
banki centralne są niezależne od instytucji europejskich i
narodowych.
www.ecb.int
do
góry
Rzecznik Praw
Obywatelskich (Ombudsman)
Na mocy Traktatu z Maastricht Parlament został upoważniony do
mianowania Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich. Do zadań
Rzecznika należy przyjmowanie zażaleń od każdego obywatela Unii
lub osoby prawnej zamieszkałej lub mającej swą siedzibę w
granicach Wspólnoty. Skargi mogą być związane z wadliwym zarządzaniem
w instytucjach lub organach Unii, za wyjątkiem Trybunału
Sprawiedliwości. Błędy w administracji dotyczą zarówno
niekompetencji (zbyt długa zwłoka, pomyłki w przestrzeganiu
procedury, itp.), jak również umyślnego popełniania błędów.
Ombudsman może badać sprawę zarówno z własnej inicjatywy, jak i w
przypadku skargi wniesionej do niego czy za pośrednictwem członków
Parlamentu Europejskiego, wyjąwszy jedynie te sprawy, które dotyczą
procedur prawnych. Rzecznik nie może nakładać sankcji. Okres
sprawowania przez niego urzędu jest zbliżony z kadencją Parlamentu.
Ombudsman co roku składa roczne sprawozdanie ze swoich badań przed
Parlamentem.
1, Av. du President R. Schuman Bp 4036
7001 Strasbourg CEDEX
France
Tel. (0-033) 388-17-23-13 Fax (0-033) 388-17-90-62
www.euro-ombudsman.eu.int
do
góry
Eurostat
jest
biurem statystycznym UE. Siedzibą tej instytucji jest Luksemburg.
Biuro gromadzi informacje dostarczane przez państwa Wspólnoty, choć
dane te są nie zawsze wszechstronne i wiarygodne, a wiele z nich
stwarza problemy ze względu na nieporównywalność. Eurostat wydaje
rocznie kilkanaście opracowań statystycznych dotyczących rolnictwa,
ekonomii, energetyki i handlu. Publikacje zawierają porównania
dotyczące państw członkowskich, innych krajów europejskich, a także
Japonii i Stanów Zjednoczonych. Po zniesieniu granic pomiędzy
krajami UE w ramach programu jednolitego Rynku, Eurostat opracował
nowy system gromadzenia danych statystycznych o handlu wewnętrznym na
obszarze Wspólnoty o nazwie Intrastat. System ten zaczął
funkcjonować 1 stycznia 1993 r. Jego głównym zadaniem jest
zbieranie informacji bezpośrednio od podmiotów gospodarczych i jest
ściśle powiązany z systemem naliczania i ściągania podatku od
wartości dodanej (VAT).
europa.eu.int/comm/eurostat
do
góry
|